DalajLama „Wolność na wygnaniu Autobiografia” - zoom refleksja

Smutna to książka. Dlaczego? – opisuje świat już nie istniejący. Smutna jest także dlatego, że mówi o cierpieniu tysięcy anonimowych nam ludzi, choć nie pomija tych (jeśli taką możliwość Autor widział) osób, o których należy wspomnieć. I tu z nieukrywanym zaskoczeniem, zwrócę uwagę na wdzięczność DalajLamy wobec naszych rodaków (Maurycy Friedmann i Uma Devi) – których jako pierwszych wspomina w jednym z akapitów rozdziału dziewiątego (str. 218).

Czytając miałem wrażenie, że do okresu poprzedzającego rok 1959, opowieść toczy się jakby w zawieszeniu, lekkości, dystansie, a także w doświadczaniu chwil radosnych, i przeżywaniu tego, co nowe (nie zawsze było to miłe). Dzień opuszczenia Lhasy i Tybetu, to mocne osadzenie w realiach świata (tego zupełnie innego). Taki kolaps daje dużo do myślenia.
Dramat samego DalajLamy jak i tysięcy uciekinierów, jest nad wyraz odczuwalny. Czytając, czułem jakąś dziwną więź z DalajLamą i jego rodakami. Byli i są mi bliscy – bo polskość, to także pamięć o niewoli, okupacji jednej i drugiej.

Zwrócę uwagę na ciekawe motywy, o których wspomina DalajLama:
1) Panosząca się w Tybecie korupcja.
2) Próby reform sądownictwa, szkolnictwa, komunikacji.
3) Opis podróży do Pekinu, jak i spotkania z Mao.
4) Opis spotkań z premierem Indii.
5) (I wiele innych wydarzeń.)

Szczególnie jeden motyw jest wart podkreślenia. Jest to klaskanie, które stosowano dla…odpędzenia demonów (str.94). Mam jedną grubą wątpliwość co do użycia słowa „kaplica” (str. 79). Myślę, że tłumacz tu się zapędził. Kaplica to miejsce/pomieszczenie (moim zdaniem) ściśle związane z obrządkiem chrześcijańskim a nie buddyjskim.

Smutna jest ta książka także jeszcze z jednego powodu. Cierpienie człowieka każdego wieku, każdej epoki było, jest i będzie wynikiem bezwzględnej/brutalnej/bezlitosnej/krwiożerczej i zwyrodniałej polityki, która nie uwzględnia innego wymiaru, innej optyki, poza pieniędzmi. Polityka to nie abstrakcja, lecz pojęcie dotyczące ludzi, którzy w imię ideologii takiej czy owakiej, bawią się milionami istnień. Książka jest taką historią człowieczego bólu w pigułce.

DalajLama "Wolność na wygnaniu Autobiografia", przekład Adam Kozieł, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2021