Realność dhamm

[airavana]

niewdzięczność sama w sobie nie jest rzeczywista (...) zazdrość jest realna

Mógłbyś dokładniej objaśnić kryteria, wedle których ocenia się tu co jest realne a co nie?

[ikar]

witaj miluszka,

Gdyby zazdrość była realna, nie można byłoby jej usunąć. A można.

Gdy coś jest realne to znaczy, że jest do bezpośredniego doświadczenia przez wgląd. I ta realność funkcjonuje tylko w tym znaczeniu jako opozycja dla tego co nierealne, czyli koncepcji które nie są realne.

gdyby zazdrość była nierealna to by była koncepcją po prostu. a nie jest. ma swoją charakterystykę która może być poznana taką jaka jest.

zazdrość jest anicca, anatta i dukkha, rozpada się momentarnie, jest pusta, pozbawiona jakiejkolwiek natury, oraz nie dająca jakiejkolwiek radości.

takie właśnie rozróżnienie było zrobione przez Buddhę mówiąc o 5 khandha. Buddha chciał abyśmy rozumieli to co jest rzeczywiste, a nie koncepcje o rzeczywistości. Nauka o 5 khandha ma moc uwarunkowania bezposredniego wglądu. dlatego jest tak ważna. issa cetasika jest zawarta w sankhara khandha , "niewidzieczność" nie.

pozdrawiam

[ikar]

niewdzięczność sama w sobie nie jest rzeczywista (...) zazdrość jest realna

Mógłbyś dokładniej objaśnić kryteria, wedle których ocenia się tu co jest realne a co nie?

To co jest realne to 5 khandha. W Comprehensive manual of abhidhamma możesz znaleźć szczegółowe omówienie każdej z rzeczywistości.

[Lo'tsa'wa]

No ale to wszystko jest strasznie ogólne, kategoryczne i zasadnicze. Szukacie "uniwersalnej zasady"? Bez sensu. Zależy od okoliczności. Dla Bodhisattvy niewdzięczność jest najlepszą formą wdzięczności. Skłania go to do większego wysiłku.

[iwanxxx]

niewdzięczność sama w sobie nie jest rzeczywista (...) zazdrość jest realna

Mógłbyś dokładniej objaśnić kryteria, wedle których ocenia się tu co jest realne a co nie?

To co jest realne to 5 khandha. W Comprehensive manual of abhidhamma możesz znaleźć szczegółowe omówienie każdej z rzeczywistości.

A jak tam się definiuje "realne" ?

[ikar]

ikar wrote:
airavana wrote:
ikar wrote:
niewdzięczność sama w sobie nie jest rzeczywista (...) zazdrość jest realna

Mógłbyś dokładniej objaśnić kryteria, wedle których ocenia się tu co jest realne a co nie?


To co jest realne to 5 khandha. W Comprehensive manual of abhidhamma możesz znaleźć szczegółowe omówienie każdej z rzeczywistości.


A jak tam się definiuje "realne" ?

paramattha dhamma,
lub abhidhamma

[iwanxxx]

paramattha dhamma,
lub abhidhamma

Ale prosiłem o definicję

[ikar]

paramattha dhamma,
lub abhidhamma

Ale prosiłem o definicję

to co jest realne, paramattha dhamma jest klasyfikowane na wiele róznych sposobów, jako:
5 khandha, ayatana, dhatu.

Oto co napisała Ajahn Sujin:
Paramattha dhammas are realities, they are not beings, people, or self. The paramattha dhammas that arise are only citta, cetasika, and rupa, which each has its own characteristic, its own nature. They arise because of conditions and then they fall away again very rapidly. If one does not know the characteristics of citta, cetasika, and rupa, paramattha dhammas, which arise and fall away and succeed one another very rapidly, one knows just concepts. One takes rupa and nama, which arise and fall away in succession, for things which are lasting. Thus, one lives in the world of conventional truth, sammutti sacca. When realities appear one clings to shape and form, to a "whole", one takes fleeting realities for things that exist. However, when one has studied paramattha dhammas and knows how to develop panna (wisdom), there can be awareness of the characteristics that appear and panna can become keener. Then the stage of insight can be reached which is the clear understanding of realities that arise and fall away at this moment. One will clearly see that there is no being, person or self. One will know that there are only paramattha dhammas that appear one at a time. This is in accordance with the truth which the Buddha realized at his enlightenment and which he taught to others.

[ikar]

If we only know conventional truth, and do not develop right understanding of nama (mentality) and rupa (physical phenomena), realities appear as if they do not arise and fall away. It seems that we see things, beings, and people. We may touch a cup, a plate, a spoon or fork, but in reality it is just the element of earth4 or hardness that is touched. What do we see or touch in daily life? When we touch something we are not used to realizing that the reality of hardness can be touched. We have the feeling that we touch a spoon, a fork, a plate, a cup. Since realities arise and fall away and succeed one another very rapidly we cling to the shape and form of things, to a conglomeration or mass. It seems that the spoon is hard, the fork is hard, the cup is hard, the plate is hard. In reality, what is touched is only the rupa (physical phenomena) which is hardness, the element of hardness. Since we remember the different shapes and forms of things we know that a cup is not a dish, a spoon is not a fork. What is real in the absolute sense is rupa dhamma, which has the characteristic of hardness, but we remember only what is real in the conventional sense. We remember that a dish is for serving rice, a bowl for curry and a spoon for serving food.

http://abhidhamma.org/sujin3.htm

[airavana]

citta, cetasika, and rupa, which each has its own characteristic, its own nature

"Own nature" to svabhava (przepraszam, ale nie wiem jak to jest w pali)?
Czy poza Theravadą też tak się uważa - tzn. tak jak opisał to Ajahn Sujin?

[ikar]

citta, cetasika, and rupa, which each has its own characteristic, its own nature

"Own nature" to svabhava (przepraszam, ale nie wiem jak to jest w pali)?
Czy poza Theravadą też tak się uważa - tzn. tak jak opisał to Ajahn Sujin?

heh.. sabhava w pali. to jest slowo które jest bardzo tricky
a szczegolnie jak ktoś to zna z mahajany wczesniej. w Theravadzie funkcjonuje to inaczej, tlumaczone jako sa - z, bhava - natura, istota lub charakterystyka, i oznacza ono iż każda dhamma posiada swoją charakterystykę , tak jak slowo lakkhana. jak czytasz anatta-lakkhana to jest sutta o znaku badz charakterystyce anatta i widzisz ze to nie teoria, a znak rzeczywistości , który może być doswiadczony. Tak też z sabhavą w Theravadzie, że ona mówi nam iż rzeczywistośc może być zrozumiana, poniewaz ma swoją charakterystykę. i np nie znaczy to że rzeczy są trwałe czy nie-puste albo rzecz posiada jakąś trwałą naturę.
pozdrawiam

P.s
Oczywiscie napisalem tak jak rozumiem, i jesli może ktoś coś chce dodać to proszę.

Ajahn Sujin jest świecką Theravadyjską nauczycielką Dhammy, jest kobietą

[airavana]

Dzięki za wyjaśnienia

Tym niemniej, z tego co wiem (proszę o poprawkę jeśli się mylę) jedynie w theravadzie dharmom/dhammom przypisuje się realne istnienie. We wszelkich zaś ujęciach mahajany, nie przypisuje się dharmom jakiejkolwiek realności (ani nierealności) - są one ostatecznie puste - pozbawione własnej, samoistnej, trwałej natury.

[piotr]

Cześć,

Tym niemniej, z tego co wiem (proszę o poprawkę jeśli się mylę) jedynie w theravadzie dharmom/dhammom przypisuje się realne istnienie. We wszelkich zaś ujęciach mahajany, nie przypisuje się dharmom jakiejkolwiek realności (ani nierealności) - są one ostatecznie puste - pozbawione własnej, samoistnej, trwałej natury.

W Theravādzie też się mówi, że są puste, bez trwałego elementu, ale nie utożsamia się tego z nierealnością. Scholastyka Theravādy rozumiała termin svabhāva (w Pāli: sabhāva) w sposób odmienny od scholastyków nurtów mahāyānistycznych, bo ci ostatni odziedziczyli jego rozumienie po Sarvāstivādinach, a ich poglądy na ten temat nie były kompatybilne z poglądami Theravādinów.

[ikar]

Dzięki za wyjaśnienia

Tym niemniej, z tego co wiem (proszę o poprawkę jeśli się mylę) jedynie w theravadzie dharmom/dhammom przypisuje się realne istnienie. We wszelkich zaś ujęciach mahajany, nie przypisuje się dharmom jakiejkolwiek realności (ani nierealności) - są one ostatecznie puste - pozbawione własnej, samoistnej, trwałej natury.

w theravadzie również dharmy są puste
zaraz po tym gdy Blogoslawiony sklasyfikował paramattha dhammy(ostateczne, prawdziwe rzeczywsitosci) powiedział, iż każda dhamma z osobna jest anicca, anatta i dukkha. każda. sabbe dhamma anatta, kazda dhamma jest pusta. jak to wyjasnia samohavinodhani, komentarz do vibhangapali, anatta niesie za sobą sunjata pustke.
jednak Blogosławiony powiedział, iż to co realne to właśnie te puste dhammy. To wlasnie te dhammy tworzą iluzję. jednak sa realne w sensie tego że są objektem dla właściwego rozumienia, a nie jako istniejące rzeczywistosci
Moje zdanie.

pozdrawiam

[atomuse]

Hej Ikar,

piszesz, ze

zazdrość jest anicca, anatta i dukkha, rozpada się momentarnie, jest pusta, pozbawiona jakiejkolwiek natury, oraz nie dająca jakiejkolwiek radości.

Natomiast niewdziecznosc taka nie jest , poniewaz jest masa koncepcji.
Ale czy i koncepcje nie sa w swej naturze puste? Ja uwazam, ze sa.

[iwanxxx]

zaraz po tym gdy Blogoslawiony sklasyfikował paramattha dhammy(ostateczne, prawdziwe rzeczywsitosci)

Dzięki za te wyjaśnienia, ikar. To jest w Nikayach czy w Abhidhammie?

Pzdr
Piotr

[ikar]

zaraz po tym gdy Blogoslawiony sklasyfikował paramattha dhammy(ostateczne, prawdziwe rzeczywsitosci)

Dzięki za te wyjaśnienia, ikar. To jest w Nikayach czy w Abhidhammie?

W drugim kazaniu Błogosławiony mówi o paramattha dhammach, 5 khandha które są anatta, anicca i dukkha. W Sutta Pitace jest wiele innych miejsc, gdy Błogosławiony mówi o ayatana(bazach zmysłowych) oraz dhatu(elementach). To wszystko jest różną klasyfikacją tej samej rzeczywistości. Mającą za zadanie uwarunkować powstanie wglądu.

W samej Abhidhammie, Buddha objaśnia wszystko bardziej dokładnie. W Vibhandze, drugiej księdze wszystko jest już ukazane nie jako koncepcja, ale jako jedynie paramattha dhamma. To jest piękne Nauczanie, ponieważ ono ma siłę uwarunkować bezpośredni wgląd. A czasem koncepcje z Sutta Pitaki mogą nas porwać na manowce. Co nie znaczy że Sutta Pitaka jest gorsza, ona poprostu zostala wyłożona dla ludzi z ogromną akumulacją dla Dhammy. I tacy ludzie jak Sigala(z Sigalovada sutta) usłyszeli tylko o moralności i w nich bezposredni wgląd powstawał: "Panie to tak jakby naprostowano to co było zakrzywione , to tak jakby rozjasniono to co było ukryte w ciemności..." - to jest bezpośredni wgląd. Ale my teraz już tak nie mamy. Gdy słyszymy sutte wdajemy się w koncepcje i jesteśmy nimi pochłonięci, gubiąc Dhammę. Dlatego ta nauka o paramattha dhammie jest taka istotna, ona wciąż ma sile w nas uwarunkować bezpośredni wgląd.

Tak też wyjaśnili to Starsi, tworząc i ustanawiając tradycje Theravady

pozdrawiam

[piotr]

Cześć,

W drugim kazaniu Błogosławiony mówi o paramattha dhammach

Mówi o tym co wg. Ciebie w Koszu Wyciągu z Nauk (Abhidhamma-piṭaka) zostało nazwane paramattha-dhammā, a do czego źródła nigdy nie podałeś. W samym Wątku Grupy Pięciu (Pañcavaggiya-sutta), Tobie znanym pewnie jako Anattalakkhaṇa-sutta, ani w całym Koszu Wątków (Suttanta-piṭaka), nie używa się takiej terminologii.

[ikar]

Cześć,

W drugim kazaniu Błogosławiony mówi o paramattha dhammach

Mówi o tym co wg. Ciebie w Koszu Wyciągu z Nauk (Abhidhamma-piṭaka) zostało nazwane paramattha-dhammā, a do czego źródła nigdy nie podałeś. W samym Wątku Grupy Pięciu (Pañcavaggiya-sutta), Tobie znanym pewnie jako Anattalakkhaṇa-sutta, ani w całym Koszu Wątków (Suttanta-piṭaka), nie używa się takiej terminologii.

piotr, gdzie jest problem?
znowu powymyślałeś sobie jakieś nowe tłumaczenia co miesiąć inne

[piotr]

Cześć,

piotr, gdzie jest problem?

W tym, że mówisz, że Przebudzony Gotama, mówił w swoim drugim kazaniu o paramattha-dhammach, co nie jest prawdą. W drugim kazaniu, ani w żadnym innym, nie nazywa się pięciu khandh paramattha-dhammami. A jeśli mówisz, że w Vibhaṅdze z Abhidhamma-piṭaki tak omawia się pięć khandh, to podaj dokładne źródło, które pozwoli każdemu zainteresowanemu się o tym przekonać. Bo mam wątpliwości, że tak faktycznie jest.

[ikar]

hej piotr

znów dyskutujemy o tym co hina, czyli o teoriach itd. W Dhammasangani Błogosławiony klasyfikuje rzeczywistość na różne sposoby i mówi: hina dhamma, majjhima dhamma i panita dhamma , co znaczy że to wszystko co istnieje będzie na zmianę niskie, bardziej wzniosłe i bardzo wzniosłe. Moim zdaniem gdy zaczynamy mówić o teoriach jest to hina.

W tym, że mówisz, że Przebudzony Gotama, mówił w swoim drugim kazaniu o paramattha-dhammach, co nie jest prawdą.

Nie nazywał tego paramattha dhammą w Sutta Pitace.

W drugim kazaniu, ani w żadnym innym, nie nazywa się pięciu khandh paramattha-dhammami. A jeśli mówisz, że w Vibhaṅdze z Abhidhamma-piṭaki tak omawia się pięć khandh, to podaj dokładne źródło, które pozwoli każdemu zainteresowanemu się o tym przekonać. Bo mam wątpliwości, że tak faktycznie jest.

Buddha w Vibhandze ukazuje 5 khandha jako absolutne rzeczywistości, wykładając nam je w szczegółach , zaczynając od ruupa. Ponadto przyrównuje je to tego co powiedział w Sutta Pitace(Omówienie według Sutt, a potem według Rzeczywistości). Mam tą księge w domu, ale bez szensu jest ją przepisywać. Ponieważ żeby móc coś o niej powiedzieć trzeba ją przeczytać całą.
Co do paramattha dhamm w Sutta Pitace to musiałbyś poczytać komentarze.(nie wskaże ci konkretnych)

Ze mną jest tak że ja to co przeczytam nie traktuje jako teoretyczne idee, nie robie notek, o tu Starsi mówią o paramattha dhammach, zapisze to sobie, żeby wiedzieć, a poprostu czytam i za kilka chwil puszczam to wszystko.

pozdrawiam
P.s
a co z tym tekstem co ci dałem o Suttcie o usuwaniu złych myśli? Powiedziałeś że w anatta-lakkhana Buddha nie użyl terminu paramattha-dhamma ale czy zaglądnełeś do komentarza do tej Sutty? (mnie na to nie stać )

[atomuse]

Bylabym wdzieczna, gdyby ktorys z moderatorow wycial offtopikowe posty i zrobil z nich nowy watek

[ikar]

hej atomuse,

zazdrość jest anicca, anatta i dukkha, rozpada się momentarnie, jest pusta, pozbawiona jakiejkolwiek natury, oraz nie dająca jakiejkolwiek radości.

Natomiast niewdziecznosc taka nie jest , poniewaz jest masa koncepcji.
Ale czy i koncepcje nie sa w swej naturze puste? Ja uwazam, ze sa.

koncepcje (w pali - pa~n~natti), nie są sklasyfikowane w 5 Khandha.
"niewdzięczność" powstaje jako myślenie, wspierana przez gniew, ignorancję lub chciwość. 1 wgląd w życiu nazywa się:
Namarupa pariccheda ~nana i wgląd ten rozróżnia każdą rzeczywistość jaka powstaje. Tak jak błysk światła. W momencie tego wglądu nama i ruupa są widziane takimi jakimi są. bez myślenia, bez czegokolwiek, tak jak światło rozświetla ciemność.
Koncepcje nie mogą być poznane, ponieważ nie są objektem dla wglądu. Jedynie 5 khanda jest objektem dla wglądu.

[GreenTea]

Ikar, wymieniłeś trzy trucizny: moha - ignorancja, dosa - niechęć, lobha – lgnięcie warunkujące świadomość akusala. Gniew rozumiem, zaliczasz do niechęci, chciwość do lgnięcia – tak? A gdzie umieściłbyś wspomnianą zazdrość? W buddyzmie tybetańskim dumę (nadmierne przywiązywanie wagi do świata własnych przeżyć) i zazdrość (ocenianie naszej własnej pozycji przez porównywanie się do innych) również zalicza się do trucizn, ponieważ działają na umysł paraliżująco i tym samym uniemożliwiają pojawienie się wewnętrznej mądrości (podaję za Gendynem Rinpocze).

Pozdrawiam, gt

[piotr]

Cześć,

znów dyskutujemy o tym co hina, czyli o teoriach itd.

Nie zauważyłem tego. Ja wskazuję na nieścisłości w Twoich wypowiedziach.

Nie nazywał tego paramattha dhammą w Sutta Pitace.

Świetnie. A gdzie nazwał? Bo piszesz, że:

Buddha w Vibhandze ukazuje 5 khandha jako absolutne rzeczywistości, wykładając nam je w szczegółach , zaczynając od ruupa. Ponadto przyrównuje je to tego co powiedział w Sutta Pitace(Omówienie według Sutt, a potem według Rzeczywistości).

Co nie jest prawdą, bo w Vibhaṅdze pięć skupisk również nie jest nazwane paramattha-dhammā. Faktycznie przedstawione są one najpierw według Suttanty, a później Abhidhammy, ale w żadnym z tych podziałów nie ma niczego, co by sugerowało taką klasyfikację. Sam termin również się w tej księdze nie pojawia.

Co do paramattha dhamm w Sutta Pitace to musiałbyś poczytać komentarze.(nie wskaże ci konkretnych)

Komentarze to nie jest przecież Suttanta, prawda? Poza tym to dziwne, że nie potrafisz wskazać źródła czegoś na czym opierasz, właściwie całe, swoje rozumienie. Mówisz, że nie ma tego w Suttancie; wspominasz o Komentarzach, ale nie wiesz o których; mówisz o Abhidhammie, ale narazie nie pokazałeś miejsca w którym ten, według Ciebie, krytyczny dla prawidłowego poglądu podział się pojawia...

Ze mną jest tak że ja to co przeczytam nie traktuje jako teoretyczne idee, nie robie notek, o tu Starsi mówią o paramattha dhammach, zapisze to sobie, żeby wiedzieć, a poprostu czytam i za kilka chwil puszczam to wszystko.

A następnie kategorycznie się na ten temat wypowiadasz na forum. Coś mi nie gra w takim podejściu.

a co z tym tekstem co ci dałem o Suttcie o usuwaniu złych myśli? Powiedziałeś że w anatta-lakkhana Buddha nie użyl terminu paramattha-dhamma ale czy zaglądnełeś do komentarza do tej Sutty? (mnie na to nie stać )

Właśnie spojrzałem i nie ma tam nic o paramattha-dhammach.

[ikar]

hej piotr,
zajrzyj do matiki z Dhammasangani. (na tipitaka.org jest w pali).
również zajrzyj do Abhidhammasangatha, komentarza do Abhidhammy, zobaczysz że wszystko jest sklasyfikowane jako citta, cetasika i ruupa. Powiedz czy masz ta księgę? Ponieważ ona jest dostępna on-line.

Nie nazywał tego paramattha dhammą w Sutta Pitace.

Świetnie. A gdzie nazwał? Bo piszesz, że:

Buddha w Vibhandze ukazuje 5 khandha jako absolutne rzeczywistości, wykładając nam je w szczegółach , zaczynając od ruupa. Ponadto przyrównuje je to tego co powiedział w Sutta Pitace(Omówienie według Sutt, a potem według Rzeczywistości).

Co nie jest prawdą, bo w Vibhaṅdze pięć skupisk również nie jest nazwane paramattha-dhammā. Faktycznie przedstawione są one najpierw według Suttanty, a później Abhidhammy, ale w żadnym z tych podziałów nie ma niczego, co by sugerowało taką klasyfikację. Sam termin również się w tej księdze nie pojawia.

ale to tylko słowo, jakie to konkretnie ma dla ciebie znaczenie?

Gdy Buddha nauczał o 5 khandha, to dlaczego tak nauczał? Jaki był jego powód? Czym jest dla ciebie 5 khandha? Czy sądzisz, że mogą być zrozumiane takimi jakimi są? Co z ludzmi którzy siedzą w medytacji? Czy celem nauki nie jest bezposredni wgląd?

pozdrawiam

[piotr]

Cześć,

zajrzyj do matiki z Dhammasangani. (na tipitaka.org jest w pali).

Zajrzałem i tam nie ma nic o paramattha-dhammach.

również zajrzyj do Abhidhammasangatha, komentarza do Abhidhammy, zobaczysz że wszystko jest sklasyfikowane jako citta, cetasika i ruupa. Powiedz czy masz ta księgę? Ponieważ ona jest dostępna on-line.

Świetnie, że zauważyłeś, że Abhidhammasangatha to komentarz do Abhidhammy a nie Abhidhamma sama w sobie! Może doprecyzujesz w końcu swoje myśli i powiesz dokładnie gdzie i przez kogo wyłożona jest wprost nauka o paramattha-dhammach?

ale to tylko słowo, jakie to konkretnie ma dla ciebie znaczenie?

Ikarze, wskazałem gdzie minąłeś się z prawdą, a teraz mówisz, że to tylko słowo? Ma to takie znaczenie, że wkładasz pewne teorie w teksty w których tych teorii nie ma. Nie bagatelizuj teraz tego.

Gdy Buddha nauczał o 5 khandha, to dlaczego tak nauczał? Jaki był jego powód? Czym jest dla ciebie 5 khandha? Czy sądzisz, że mogą być zrozumiane takimi jakimi są? Co z ludzmi którzy siedzą w medytacji? Czy celem nauki nie jest bezposredni wgląd?

Wybacz, ale nie będę na te pytania odpowiadał dopóki nie wyjaśnimy pozostałych kwestii.

[podroznik28]

Dzięki za wyjaśnienia

Tym niemniej, z tego co wiem (proszę o poprawkę jeśli się mylę) jedynie w theravadzie dharmom/dhammom przypisuje się realne istnienie. We wszelkich zaś ujęciach mahajany, nie przypisuje się dharmom jakiejkolwiek realności (ani nierealności) - są one ostatecznie puste - pozbawione własnej, samoistnej, trwałej natury.

w theravadzie również dharmy są puste
zaraz po tym gdy Blogoslawiony sklasyfikował paramattha dhammy(ostateczne, prawdziwe rzeczywsitosci) powiedział, iż każda dhamma z osobna jest anicca, anatta i dukkha. każda. sabbe dhamma anatta, kazda dhamma jest pusta. jak to wyjasnia samohavinodhani, komentarz do vibhangapali, anatta niesie za sobą sunjata pustke.
jednak Blogosławiony powiedział, iż to co realne to właśnie te puste dhammy. To wlasnie te dhammy tworzą iluzję. jednak sa realne w sensie tego że są objektem dla właściwego rozumienia, a nie jako istniejące rzeczywistosci
Moje zdanie.

Witam,

Odkopuję stary wątek ponieważ nie dość, że nie został dokończony (zakończył się drobnym sporem) to w dodatku zgodne jest to z moim pytaniem a nie chcę bałaganić tworząc nowy wątek albo offtopować we wcześniej założonych przeze mnie (za co popadam w niełaskę już chyba).

Ikar napisałeś, że w Theravadzie Dhammy są puste, przy tym jako paramattha dhammy są anicca, anatta i dukkha. Anatta niesie ze sobą pustkę - tak.

Napisałeś paramattha dhammy(ostateczne, prawdziwe rzeczywistości) - trochę to zagmatwane językowo - tu piszesz, prawdziwe rzeczywistości a dalej - że są realne jako obiekt dla właściwego rozumienia - a nie jako istniejące rzeczywistości. Więc prawdziwe rzeczywistości wyklucza się z istniejące rzeczywistości. Więc jak w końcu jest? Chyba, że przejęzyczyłeś się...(?)

A i napisałeś, że realne dhammy są tylko te które są 5 Khandha a wszystko inne jest już nierealne czyli iluzoryczne bo np. puste (vide Mahajana). Czyli od Mahajany różni się w tym zakresie Theravada jeśli chodzi o realność 5 Khandha które są: anicca, anatta i dukkha mimo tego są realne tak?

Podsumowując, dwie rzeczy do rozstrzygnięcia:
- sprzeczność pomiędzy "paramattha dhammy(ostateczne, prawdziwe rzeczywsitosci)" vs "jednak sa realne w sensie tego że są objektem dla właściwego rozumienia, a nie jako istniejące rzeczywistosci "
- co jest realne - tylko 5 Khandha reszta nie? Czy coś jeszcze...

Nie rozumiem po prostu tej realności dhamm do końca bo jestem z racji przeszłości uwarunkowany aktualnie przez Mahajanę, że skoro wszystko puste (anatta) to iluzoryczne...

Dziękuję z góry za wyjaśnienia. Pozdrawiam

[ikar]

- co jest realne - tylko 5 Khandha reszta nie? Czy coś jeszcze...

powiedzieć że 5 khandh (grup, jakości), iż one jedynie są realne, nie było by poprawne. Ponieważ także nibbana jest realna. Nibbana jest khandha-vimutti czyli pozbawiona 5 khandha, wolna od nich. Dlatego też pojawia się klasyfikacja wedlug paramattha dhamm. ostatecznych rzeczywistości. I tu Buddha klasyfikuje 5 khandha jako ruupa, citta i cetasika. Gdzie ruupa to ruupa khandha, vi~n~nana khandha to citta, a vedana, sanja i sankhara khandha to cetasika. Nibbana to czwarta nibbana paramatha dhamma. Natomiast idee, koncepty to pa~n~nati, one nie są realne i nie są objektem dla właściwego rozumienia oraz uwarzności. Jedynie 4 paramatha dhamma, mogą być objektem dla uważności.

sprzeczność pomiędzy "paramattha dhammy(ostateczne, prawdziwe rzeczywsitosci)" vs "jednak sa realne w sensie tego że są objektem dla właściwego rozumienia, a nie jako istniejące rzeczywistosci "

One nie istnieją w tym sensie że trwają, jednak mają charakterystyczną właściwość(lakkhana, sabhava) w tym sensie są realne. One są puste.