Nauka Języka Tybetańskiego - Podejście II

[Lo'tsa'wa]

Zakładam nowy temat dla porządku. Różne książki prezentują inne rozumienie gramatyki, budowy zdania, znaczenia partykuł; często powołują się na różnych badaczy. Wnioskuje, że ta dziedzina jest po prostu wciąż otwarta, a interpretacje pojawiają się różne. Może prezentowane tutaj spojrzenie na język będzie bardziej przystępne. Mam nadzieje, ze będzie bardziej przystępne i bardziej zrozumiałe

Alfabet to 30 znaków podstawowych domyślnie zawierających samogłoskę "a" + 4 znaki samogłoskowe modyfikujące(e,u,i,o) + 4 znaki podpisane(ya,ra,la,wa) +3 znaki nadpisane(ra,la,sa).
Jeśli chodzi o podpis i nadpis, to nie do każdej litery może być dodany jakikolwiek znak. Dobrze ilustruje to link drugi. Nie polecam uczyć się tego na pamięć, to wychodzi w praniu podczas czytania tekstów.

Alfabet podstawowy
Modyfikatory

Litery tworzą sylaby. Sylaba może mieć maksymalnie cztery znaki. Sylaby tworzą wyrazy. Wyraz może mieć różną ilość sylab. Dobrze jest to pokazane tu:

Sylaba


Podstawą jest znak rdzenny(centralny). Łatwo go rozpoznać po tym, że ma dodany jakikolwiek modyfikator(znak na górze lub na dole). W sylabach 2-znakowych pierwszy znak zawsze jest znakiem rdzennym. W 3-znakowych najczęściej środkowy jest znakiem rdzennym. Rzadko występują sylaby 4 znakowe, tam drugi znak jest rdzenny.

Znak rdzenny czyta się wraz z samogłoską. Pozostałe znaki w sylabie tracą wygłos samogłoskowy.
Np.



Wyraz dwusylabowy.

Sylaba pierwsza; znak drugi ma na górze modyfikator. Jest więc znakiem rdzennym. Ten znak to Cha (+ mod. i) = Chi.
Jego prefiksem jest znak Ma który traci samogłoske. Jego sufiksem jest znak Na który traci samogłoske. Razem = Mchin.
Wraz z drugą sylabą tworzy się wyraz "Mchin Pa" oznaczający wątrobe.

Generalnie wszystko co się może pojawić w języku tybetańskim to:
1. Wyrazy
2. Partykuły
3. Mieszanka

Wyrazy to wyrazy, partykuły to pojedyncze cząstki które odpowiadają za gramatykę. Mieszanka to wyrazy które pełnią funkcję partykuł np. liczba jeden "Gcig" która może pełnić funkcję np. zaimka. Albo zaimki powszechne jak "kun" oznaczający "wszystko", "całość", "totalność".

[Lo'tsa'wa]

Wyrazy wiadomo; trzeba zapamiętać. Słownik w łapę i jedziemy. Można sobie ustawić stoper, np. 2 lub 3 minuty na słowo. Mi pomaga.

Partykuły generalnie ciężko jakoś sklasyfikować. Wielu próbowało Podstawowe ich funkcje to:

1). Partykuły przypadków. Np.
a) Genetivus (kyi, gi, gyi, 'i)
b) Dativus/Locativus(la, na)
c) Ablativus (las, nas)
d) Instrumentalis (kyis, gis, gyis, s)
e) Terminativus, (tu, du, r, ru, su)

Pojawiają się w zdaniu dość frywolnie, mogą odnosić się np. do całej grupy wyrazów lub do np. dwóch wyrazów. Generalnie wskazują na kontekst, na to co się dzieje.

a) Kyi, gi, gyi, 'i wskazują na związek jakichś 2 wyrażeń. Może to byc np. "Różaniec Lamy" albo "jedna setna" albo "twój syn".

b) La i na wskazują na cel, kierunek, występowanie. Może się łączyc zarówno z czasownikami jak i rzeczownikami. Np. "Na drodze", "droga do klasztoru", "lama idzie do klasztoru", "Składam hołd tobie", "zasiada na tronie", "w lesie". Gdzieś [coś występuje/coś się dzieje] odnośnie [czegoś, kogoś].

c) nas, las. Wskazują na pochodzenie, na źródło. Odpowiadają na pytanie "Skąd?". Np. "Z Lhasy", "Z wnętrza", "Stamtąd", "Z kasty brahminów". Sam wyraz "las" oznacza karmę. Sformułowanie "las las" oznacza "Z karmy".

d) kyis, gis, gyis, s. Wskazuje na sprawcę czynu. Ktoś/coś wykonuje jakąś czynność odnośnie czegoś. Coś sprawia, że coś innego się dzieje. Coś dzieje się w określony sposób. Mamy Agensa i najczęściej też Pacjenta. Np. "Ananda zapytał Buddę", "Ja te słowa usłyszałem", "Dzięki dobrym uczynkom osiąga się oświecenie". "Góra jest piękna dzięki lasom". "Składam pokłon z szacunkiem".

e) bardzo wszechstronne. Dużo znaczeń. Traktowana często jako pochodząca Dativu/Locativu (la, na). Określa miejsce pochodzenia, sposób, stan, warunki... Generalnie nie polecam.

2.) Partykuły nominalne, określające w jakiś sposób wyrazy, nadająca im trochę inne znaczenie, inny aspekt.
Są tu np. partykuły rodzajowe (ma, mo) żeńskie (pa, ba, po, bo, pha, pho) męskie
can, nyid, bu, ka, kha, ga i wiele innych.

Główną funkcją niektórych z nich jest zdolność tworzenia imion odsłownych. Tzn.
Rta(koń), Rta Pa(jeździec).
Zhing(pole), Zhing Pa(farmer) itd.
Mają też inne funkcje, np. "can" określa posiadanie pewnych właściwości, najczęściej tłumaczone jako przymiotnik ale nie zawsze. np.
nor bu can - posiadający klejnoty, przystrojony klejnotami
gangs can - ośnieżony
rin can - wartościowy.

Ciąg dalszy raczej nastapi. tak, raczej powinien, myślę, że raczej tak.
C.D.R.N

[Lo'tsa'wa]

Pojawił się w Polsce nowy, drugi już podręcznik do nauki J. Tybetańskiego. Wreszcie. Wcześniej niby był ale go nie było. Nakład był ograniczony czy coś Drogi jak cholera. Do kupienia tu:

http://awyd.blink.pl/index.php?main_pag ... ucts_id=86

W zasadzie jest to pierwszy podręcznik, jest to druga książka w ogóle na temat j. tyb.

Pzdr