Artykuł z WP autorstwa prof. Jadwigi Staniszkis

[lwo]

Doświadczenie poznawcze w kamiennym ogrodzie Zen

Doświadczenie poznawcze jakie osiąga się w kamiennym ogrodzie Zen można interpretować na wiele sposobów.
Na przykład – jako osobiste przeżycie zasadności logiki wielowartościowej, która odrzuca formułę niesprzeczności i wyłącznego środka, poprzez unaocznienie możliwości jednoczesnego bycia czymś – i czymś przeciwnym. Równocześnie rzeczą (bo kompozycja kamieni, manipulując niejako obserwatorem, wywołuje w nim nagły stan skupienia), i – podmiotem, bo ów stan pozwala pełniej przeżyć własną, unikalną jednostkowość. A sam kamienny ogród stawał się w tej sytuacji jakby podmiotem, posiadającym – nieintencjonalną wprawdzie, ale – sprawczą – siłę. A równocześnie – wciąż pozostawał zbiorem rzeczy.
To samo można jednak uznać za przykład działania logiki dwuwartościowej. Równie uprawnione jest bowiem twierdzenie, że to nie ogród nami manipuluje, ale – sam obserwator, obdarzony zdolnością rezonowania na estetyczny bodziec, reaguje nagłym stanem skupienia w odpowiedzi na określoną kompozycję, której struktura koresponduje ze strukturą neuronową jego mózgu. Owa kompozycja z kamieni, wypracowana przez wieki, na zasadzie prób i błędów, uzyskała bowiem walor „kompletności”, tworząc u patrzącego wrażenie, że niczego nie brakuje i niczego nie ma w nadmiarze. I to owa kompletność formy pozwala obserwatorowi doznać kompletność chwili i samego siebie.
Kamienny ogród jest tylko przygodnym katalizatorem tego przeżycia, aktualnym nośnikiem kanonu „kompletności” (który można nazwać „pięknem”) i który pasuje do „syntezującego apriori” w strukturach naszego mózgu. Apriori, któremu można nadać walor transcendencji (czy – uznać za olśnienie pozwalające zbliżyć się do platońskiej Idei piękna) ale które ma zapewne czysto fizykalne wyjaśnienie.
Zresztą i pierwszą, wielowartościową interpretację też można przełożyć na inną perspektywę. Wystarczy „bycie” zastąpić procesualnym „istnieniem” i pokazać, że mamy tu do czynienia z sekwencją odmiennych relacji. Najpierw – przeżycie estetyczne w którym wcale nie trzeba „upodmiatawiać” rzeczy, jak czynią to Japończycy, mówiący „iż ogród dał nam się poznać”. Obserwator jest rzeczywiście w tym momencie biernym odbiorcą impulsu – quasi – przedmiotem. Ale ogród dalej jest tylko zbiorem rzeczy. To w nas zaszła przemiana. Jej warunkiem był stan otwartości ( a nawet – chwilowe zawieszenie dotychczasowej tożsamości), aby móc przeżyć to nagłe wewnętrzne rezonowanie z kompletnością kompozycji.
Nie oznacza to jednak „urzeczowienia” obserwatora. Jego podmiotowość nie znika. To on sam ją – pozornie – zawiesza, rezygnując z wtłaczania się w jednoznaczne określenia i ryzykując wejście w szarą strefę nieokreśloności. To co znika w tym momencie (czasem już na zawsze – gdy potrafimy utrwalić ów stan poznawczej gotowości) to „różnica” rozumienia jako „granica”, której bronimy i przy pomocy której odgradzamy się od świata.
Prof. Jadwiga Staniszkis specjalnie dla Wirtualnej Polski

Jak Wam się to podoba?

[booker]

Jak to czytam, to mi się praktykować odechciewa.

Pozdrawiam
/M

[macszym]

Eee tam, ja to za głupi do takich tekstów jestem!

[lwo]

Jak to czytam, to mi się praktykować odechciewa.

Pozdrawiam
/M

Booker, więcej tolerancji to takie...intelektualne podejście do zenu. Niezbadane są wyroki karmy.
Pozdrawiam serdecznie
Leszek

[booker]

Jak to czytam, to mi się praktykować odechciewa.

Pozdrawiam
/M

Booker, więcej tolerancji to takie...intelektualne podejście do zenu. Niezbadane są wyroki karmy

Tolerancji to ja mam chyba aż nad, no worries

Pytałeś jak "mnie się to podoba", pamiętasz?

Pozdrawiam
/M

[lwo]

Jak to czytam, to mi się praktykować odechciewa.

Pozdrawiam
/M

Booker, więcej tolerancji to takie...intelektualne podejście do zenu. Niezbadane są wyroki karmy

Tolerancji to ja mam chyba aż nad, no worries

Pytałeś jak "mnie się to podoba", pamiętasz?

Pozdrawiam
/M

Faktycznie, pytałem o ogólne wrażenie. Mówiąć poważnie, to o brak tolerancji tu nikogo nie podejrzewam. To jedno z najbardziej tolerancyjnych forów jakie spotkałem.

[czego_szukasz]

Dobra, to ja się przyczepię Uwaga.

Logiki wielowartościowe nie odrzucają zasady niesprzeczności. Zasadę niesprzeczności odrzucają tzw. logiki parakonsystentne. Taka "możliwość jednoczesnego bycia czymś – i czymś przeciwnym" nijak się ma do tego, czy logika jest dwu- czy wielowartościowa.

Ale tekst nawet fajny. Czasem lubię poczytać, co myślą humaniści...

[Intraneus]

Boże co za intelektualny bełkot.

[Ext]

Eh.. studia mi sie przypomniały. Rozmarzyłem się trochę ;)

[stepowy jeż]

Jak Wam się to podoba?

Nie wiem czy trzydzieści kijów by Pani prof. pomogło, ale chyba nie zaszkodzi

[Dharminator]

A, to cała Staniszkis. Ta pani uwielbia intelektualnie fantazjować wokół tematów o których wydaje się, coś tam ledwo usłyszała. Tutaj podobny artykuł, tylko na temat Linuksa: http://wiadomosci.wp.pl/wiadomosc.html? ... caid=15ba4
Ciekawe za co się weźmie następnym razem.

[iwanxxx]

Tutaj podobny artykuł, tylko na temat Linuksa: http://wiadomosci.wp.pl/w...87&ticaid=15ba4

Lekka koncepcja lekkiej władzy jest wzięta właśnie z Linuxa, gdzie proponowano przecież, żeby każdy haker miał prawo wprowadzić nowe rozwiązanie do sytemu o ile nie podnosi kosztów innych użytkowników i nie zamyka drogi dalszego rozwoju.

He he.

Pzdr
Piotr

[Szaman]

Jak Wam się to podoba?

Słowem, w obliczu [...] takiej rozległości i rozmaitości perspektyw, okazałem się podatny niczym Adam na wstępnym pokazie z wczesnych dziejów Bliskiego Wschodu, rzuconych techniką mirażu na tło jego sadu jabłecznego ... ^^

Już nie pamiętam skąd ten cytat, ale miałem zapisany pod ręką i pomyślałem, że się tu for fun nada

[Sadayoshi]

A jak sądzicie, czy determinizm paliatywny w kategoriach absolutu antycypuje w aspektach aperupcji retrospektywnej, introspekcji folukinarnej anasomii fenalnej? xD
Często mam takie dziwne wrażenie, że wielu publicystów specjalnie używa trudnego i zawiłego języka, żeby... no właśnie, żeby co? Sprawić wrażenie mądrzejszych? Taki przeciętny kowalski pomyśli sobie "No tak, mądra kobieta, tylu skomplikowanych słów użyła, że z pewnością wie o czym mówi". A może sami nie do końca wiedzą o czym piszą, i starają się tak zagmatwać tekst, żeby nikt tego nie zauważył?

[Intraneus]

jak ktoś ma poczucie niższości, to wydaje mu się cały czas, że ciągle musi komuś coś jakoś udowodnić. Np. kolegom i koleżankom po fachu.